Theo trang Photo 100, John Thomson (1837-1921, bìa trái) thuộc nhóm nhiếp ảnh gia phương Tây đầu tiên tới phương Đông, chụp con người, khung cảnh châu Á thế kỷ 19. Ngoài chụp hình, ông còn là nhà địa chất học, nhà thám hiểm.
John Thomson đến châu Á lần đầu năm 1862, tới Ấn Độ, Việt Nam, Campuchia, Thái Lan, Trung Quốc. Năm 1869, John Thomson quay lại Trung Quốc, mở tiệm chụp hình tại đây. Ba năm sau, nghệ sĩ về Anh, xuất bản sách ảnh "Trung Quốc và người Trung Quốc". John Thomson tạo được mối quan hệ tốt với người bản địa, ghi lại nhiều tác phẩm về giới chính trị gia, các gia tộc quyền quý.
Ảnh Ái Tân Giác La Dịch Hân (1833-1898) chụp trong phủ của ông. Dịch Hân là hoàng tử thứ sáu của vua Đạo Quang và hoàng hậu Hiếu Tĩnh Thành. Theo Photo100, Dịch Hân là đại thần tiêu biểu cuối thời Thanh, tư chất thông minh, tác phong nhanh nhẹn, từng là trợ thủ đắc lực của Từ Hy thái hậu. Thời vua Đồng Trị, vì phản đối nhà vua tu sửa Viên Minh Viên, ông gần như bị vua cách chức song được Từ Hy thái hậu bảo vệ. Dù vậy, thái hậu vẫn đề phòng, nghi kỵ Dịch Hân vì tài năng và sức ảnh hưởng của ông. Cuối thập niên 1880, Từ Hy thái hậu tước bỏ mọi chức vụ của Dịch Hân, từ đó ông ẩn cư, không màng chính trị. Dịch Hân qua đời năm 65 tuổi.
Mao Sưởng Hi (1817-1882) - đại thần Công bộ thượng thư của triều Thanh. Ông được coi là nhân vật cốt cán lĩnh vực quân sự, được triều đình trọng dụng. Chân dung Mao Sưởng Hi được John Thomson chụp năm Đồng Trị thứ 10 (1871).
Chân dung đại thần Thụy Lân (1809-1874), từng giữ các chức như quan lễ bộ thượng thư, hộ bộ thượng thư, nội các học sĩ. Thời vua Đồng Trị, Thụy Lân quản lý hai khu vực Quảng Đông và Quảng Tây.
Ảnh Thẩm Quế Phân (1818-1880), chụp thập niên 1860. Thẩm Quế Phân giữ chức vụ trong triều đình các đời vua Đồng Trị, Quang Tự.
Chân dung Quế Tung Khánh, quan thời vua Đồng Trị, chụp thập niên 1860.
Từ trái sang: các đại thần Bảo Quân, Đổng Tuân và Mao Sưởng Hi. Bảo Quân giữ chức tổng quản phủ nội vụ còn Đổng Tuân là quan nhất phẩm ở hộ bộ thượng thư (quản lý lĩnh vực tài chính).
Chân dung Đổng Tuân, ông giữ chức vụ ở các đời vua Đạo Quang, Hàm Phong, Đồng Trị và Quang Tự. Đổng Tuân giỏi tiếng Anh, từng dịch bài "A Psalm of Life" (Thơ vịnh cuộc đời) của tác giả Mỹ Henry Wadsworth Longfellow. Ông được cử đi đàm phán ở các quốc gia Anh, Nga, Mỹ, Bỉ.
Ảnh viên quan ngồi kiệu, chụp thập niên 1860.
Phu nhân quan lớn (phải) và người hầu.
Như Anh
Ảnh: Photo 100